Các công ty fintech đang ngày càng phổ biến trên thế giới khi làm thay đổi cách người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Theo số liệu của PWC, trong 4 năm qua, các startup fintech trên toàn cầu đã thu hút hơn 40 tỷ USD vốn đầu tư.
Riêng khu vực châu Á Thái Bình Dương từ tháng 1/2016 đến tháng 2/2017 đã thu hút được gần 15 tỷ USD. Tại Việt Nam, công ty fintech cũng đang có những bước thâm nhập nhanh chóng thông qua các ứng dụng hỗ trợ khách hàng tiếp cận những khoản vay và dịch vụ thanh toán dễ dàng hơn.
Lượng người dùng internet đông đảo kéo theo sự xuất hiện của các công ty fintech trải dài trên nhiều lĩnh vực. Có thể chia thị trường fintech tại Việt Nam ra làm 3 mảng chính.
Dịch vụ thanh toán trực tuyến (thanh toán di động, cổng thanh toán trực tuyến, ví điện tử) với những cái tên nổi bật như Zalo Pay, Momo, 1Pay, Moca, VnPay, Vimo...
Dịch vụ tài chính cá nhân (ứng dụng hỗ trợ kiểm soát thu nhập, chi tiêu, đầu tư, hỗ trợ khoản vay cá nhân) với MoneyLover, Timo, F88, Mobivi...
Cuối cùng là dịch vụ tài chính doanh nghiệp hỗ trợ nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đây là xu hướng mới với các ứng dụng cho vay ngang hàng, gây quỹ từ cộng đồng như Huydong, Comicola, Betado,…
Trong đó, lĩnh vực thanh toán trực tuyến chiếm khoảng 89% thị trường Fintech Việt Nam, theo số liệu của Công ty tư vấn Solidiance. Tính đến hết năm 2017, thị trường này đã cán mốc 4,4 tỉ USD, và sẽ tăng lên mức 7,8 tỉ USD vào năm 2020.
Timo - một dịch vụ ngân hàng số ra mắt năm 2016Đặc điểm chung của các startup fintech đó là tập hợp lượng người dùng đủ lớn rồi từ đó tìm cách tạo ra lợi nhuận. Mặc dù vậy, phương pháp này tỏ ra khá rủi ro khi các startup phải tốn một lượng chi phí rất lớn để quảng bá, khuyến mãi kích thích người dùng sử dụng dịch vụ. Momo, sau khi gọi vốn lớn từ nhà đầu tư ngoại đã đi theo con đường này.
Một hướng đi ngược lại, đó là các doanh nghiệp đã có sẵn một lượng người dùng đủ lớn bổ sung thêm dịch vụ tài chính để khách hàng chỉ sử dụng sản phẩm của mình. Mà ứng dụng Grab tại Việt Nam là một ví dụ điển hình của mô hình này.
Hiện tại, Grab chi rất nhiều tiền vào quảng bá sản phẩm, khách hàng nạp tiền vào sẽ được ưu đãi mỗi chuyến đi rất lớn. Trong tương lai, Grab dự kiến mình sẽ không chỉ còn là ứng dụng gọi xe mà sẽ mở rộng ra một hệ sinh thái rộng lớn với GrabExpress, GrabFood,… và sắp tới có thể là cho vay tiêu dùng.
Cùng với Grab, ứng dụng Be của Be Group được cho sẽ sớm tham gia vào cuộc chạy đua này. Tất nhiên, cả Grab Việt Nam và Be Group hiện đều đang từ chối xác nhận về các dịch vụ tài chính của mình trong tương lai.
Sự nhập cuộc của Be Group và Grab cho thấy, vay tiêu dùng, hay tài chính cá nhân là lĩnh vực đang được rất nhiều startup quan tâm. Báo cáo của Soldiance đánh giá, xu hướng của thị trường fintech sẽ dần chuyển dịch sang các ứng dụng hỗ trợ tài chính cá nhân và doanh nghiệp như hoạt động cho vay, gây quỹ, quản lý tài chính, xếp hạng tín dụng cá nhân,...
Mức tăng trưởng bình quân hàng năm của hai lĩnh vực tài chính cá nhân và doanh nghiệp sẽ lần lượt đạt tốc độ 31,2% và 35,9% trong giai đoạn 2017 - 2025. Dự báo tới năm 2025, tín dụng cá nhân sẽ chiếm khoảng 24% thị trường fintech.
Đặc biệt, nhu cầu tài chính cá nhân ở Việt Nam được cho là sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới. Với dân số trẻ và nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, Việt Nam đã gia nhập nhóm có thu nhập trung bình với khoảng hơn 900.000 người chuyển từ nông thôn đến thành thị mỗi năm.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của các công ty fintech tài chính cá nhân cũng đặt ra thách thức cho cơ quan quản lý, giữa việc thúc đẩy cạnh tranh, khuyến khích đổi mới sáng tạo, với bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, duy trì ổn định của hệ thống tài chính. Đó là nguy cơ rủi ro an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu người dùng.
