Những năm qua, thị trường ô tô rất khởi sắc đã kéo doanh số của dòng xe Mercedes tại Việt Nam tăng vọt. Điều này giúp các nhà phân phối xe như Công ty ô tô Hàng Xanh (Haxaco) trực tiếp hưởng lợi.
Là một trong 3 nhà phân phối xe Mercedes-Benz lớn nhất Việt Nam, Haxaco luôn có số lượng xe bán ra tốt nhất. Ngay trong quý 1 năm nay, Haxaco đã bán được 510 xe, tăng 26% so với cùng kỳ, thu về gần 1.000 tỷ đồng.
Mặc dù xe bán được tăng trưởng tốt, song kết quả kinh doanh của Haxaco lại khiến nhiều người thất vọng khi công ty báo lãi chỉ 3 tỷ đồng, giảm đến 92% so với cùng kỳ.
Công ty cho biết, nguyên nhân dẫn tới kết quả kinh doanh này là do giá xe giảm sâu do Haxaco cần thanh lý dòng xe cũ trước khi nhập về mẫu xe mới. Bên cạnh đó, khoản thưởng hoa hồng từ việc bán xe nhận được trong quý 1 giảm 57% so với cùng kỳ.
Bước sang quý 2, doanh số bán xe tiếp tục tăng. Mặc dù trong tháng 4 và 5, số lượng xe tiêu thụ được đã không đạt chỉ tiêu, sản lượng xe Haxaco tiêu thụ trong tháng 6 tăng mạnh lên 334 chiếc, vượt 141 xe so với chỉ tiêu.
Xe Mercedes được cho là đang được hưởng lợi rất nhiều tại thị trường Việt Nam. Nghị định 116 mang đến nhiều cơ hội hơn cho Mercedes và Haxaco khi tạo ra rào cản cho một số hãng xe đối thủ như Lexus.
Mặc dù vậy, việc tồn tại một nghịch lý khó hiểu trong quá khứ, khi tăng trưởng doanh số lại đi kèm với lợi nhuận giảm, khiến các cổ đông của Haxaco khó có thể dự báo được kết quả kinh doanh của nhà phân phối này.
Rủi ro càng lớn hơn khi phần thưởng vượt chỉ tiêu từ phía đại lý Mercedes ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu lợi nhuận của Haxaco. Nếu như chưa tính các khoản thưởng, lợi nhuận từ hoạt động bán xe thường xuyên bị âm trong giai đoạn 2013 – 2017.
Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá, dựa trên kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm, Haxaco vẫn còn nhiều tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn, với mức CAGR lợi nhuận sau thuế trong 5 năm tới có thể đạt khoảng 20%.
Đưa ra mức nhận định lạc quan, song VDSC cũng cho rằng, Haxaco mang lại rủi ro lớn cho cổ đông của doanh nghiệp vì tính bất ổn và không thể dự đoán được lợi nhuận. Lợi nhuận của Haxaco chủ yếu đến từ khoản tiền thưởng, song khoản này lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố khó ước định ngoài doanh số, như mức độ hài lòng của khách hàng. Vì vậy, nhiều trường hợp doanh số bán Mercedes của Haxaco tăng cao nhưng lợi nhuận gần như không có.
Bên cạnh đó, Haxaco cũng gặp một số rủi ro như giảm giá hàng tồn kho. Trong giai đoạn hiện tại, đơn vị này đang tập trung vào chiến lược mở rộng thị phần, do đó mức độ sẵn sàng chấp nhận các mức chỉ tiêu cao từ nhà sản xuất cũng cao hơn so với các nhà phân phối khác. Do một vài dòng xe hạng sang dễ trở nên ‘lỗi mốt’ chỉ sau một năm, việc duy trì một lượng hàng tồn kho lớn làm tăng xác suất Haxaco giảm giá bán xe để “giải phóng” hàng tồn.
Trên thị trường chứng khoán, hiện tại cổ phiếu của Haxaco sau khi lên mức đỉnh 34.000 đồng/cổ phiếu đã mất hơn một nửa giá trị, giao dịch quanh mức 16.000 đồng/cổ phiếu. Diễn biến này phản ánh mức độ thận trọng của nhà đầu tư với cổ phiếu của đại lý phân phối Mercedes số 1 Việt Nam.
